Sint-Oedenrode in beeld – Deel 1

Sint-Oedenrode

(Foto: 16 september 2014)

Sint-Oedenrode is een matig verstedelijkt dorp en hoofdplaats van de gelijknamige gemeente in de provincie Noord-Brabant.

De plaats is gelegen in de Meierij van ‘s-Hertogenbosch.

Sint-Oedenrode telt 17.955 inwoners (1 mei 2014, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 64,25 km2.

De plaats had van 1232 tot 1851 stadsrechten en werd in het verleden als vlek bestempeld.

Heden ten dage is het nog altijd een groot dorp.

Van zuidoost naar noordwest wordt de gemeente doorsneden door het riviertje de Dommel.

In het jaar 1999 werd de gemeente het groenste dorp van Nederland in de nationale Entente Florale competitie.

Op grond van deze eerste plaats in de nationale competitie mocht Sint-Oedenrode in 2000 deelnemen aan de Europese finale.

De plaats werd toen gekozen tot groenste dorp van Europa.

Stedelijke ontwikkeling:

Sint-Oedenrode is van oudsher een grote plaats.

Deze plaatsen die reeds vóór 1850 meer dan lokale betekenis hadden, worden met de term ‘vlek’ of vrijheid aangeduid.

Vlekken vertonen vaak een mengeling van historische ontstaans- en groeifactoren.

Meestal dateren deze nederzettingen uit de hoge middeleeuwen en waren het primaire kerkdorpen met een marktfunctie, blijkens de aanwezigheid van een plein.

In Sint-Oedenrode is dat duidelijk herkenbaar aan de huidige markt.

De oudste bebouwing van Sint-Oedenrode concentreerde zich rond ’t Sant, maar verplaatste zich later naar de huidige Markt,

waar de functie als passantendorp zorgde voor een verbreding van de straat tot een zogenaamde baannederzetting.

Hier werden jaarmarkten gehouden, met name voor vee en zuivelproducten.

Centrumfunctie Sint-Oedenrode:

Het centrum van Sint-Oedenrode is de afgelopen jaren ontwikkeld tot een plezierig verblijfsgebied.

In totaal bedraagt het winkelaanbod bijna 25.000m2 vvo.

Ruim 40 procent hiervan ligt in het centrum van de kern Sint-Oedenrode.

Het aanbod is hoofdzakelijk gericht op de dagelijkse boodschappen.

Sint-Oedenrode vormt vooral een winkelcentrum voor inwoners uit eigen gemeente.

Een relatief groot deel van de omzet (64%) in detailhandel en horeca bestaat uit bestedingen van de inwoners van de gemeente zelf.

Het centrum is in beperkte mate in staat om klanten uit overige delen van het land te trekken.

Binnen de regio blijkt met name de relatie met Son en Breugel sterk.

Ook de inwoners uit Veghel en Boxtel vormen een belangrijke klantengroep voor de detailhandel en horeca in Sint-Oedenrode.

Voor de inwoners van Sint-Oedenrode vormen Schijndel, Son en Breugel en Veghel belangrijke regionale koopcentra.

Echter, met name Eindhoven heeft een sterke aantrekkingskracht op Sint-Oedenrode en de regio:

17% van de buitendorpse bestedingen van inwoners uit Sint-Oedenrode wordt in Eindhoven gedaan.

Bezienswaardigheden:

Neogotische Sint-Martinuskerk uit 1915.

Deze staat op de plaats van de oude Odakerk.

Dit was een romaanse kerk uit de 11e eeuw in basilicastijl.

Ze stond bij de burcht van Rode.

In 1494 werd deze kerk verlengd met een gotisch hoogkoor met speklagen van bakstenen met tufsteenlagen.

Het was een kapittelkerk waaraan negen kanunniken verbonden waren.

Het kapittel heeft bestaan tot 1648.

In 1801 stortte de toren in en in 1807 werd de kerk gesloopt om vervangen te worden door nieuwbouw, de Sint-Martinuskerk, die in 1808 ingewijd werd.

Ze werd gebouwd op de fundamenten van de kapittelkerk.

In 1915 werd ze vervangen door de huidige kerk, die ontworpen is door W.Th. van Aalst.

Ze is gerestaureerd van 1995-1997.

Het hoogkoor uit 1498 is nog intact en is een rijksmonument.

In de kerk bevindt zich het vermoedelijke graf van Hildeware, gravin van Rode, uit 1507.

Dit was de stichteres van de eerste kerk.

Er zijn in het interieur enkele barokke beelden en een doopvont uit de 12e eeuw.

Verder is er een orgel uit 1839, vervaardigd door Frans Smits.

Dit werd door de firma Flentrop gerestaureerd in 2001.

Martinuskerkhof uit 1854.

Hier ligt het graf van de bekende bisschop Bekkers.

De Odakapel staat op het bekende Odabergje, in de volksoverlevering de plaats waar de Heilige Oda zich in de vroege middeleeuwen vestigde.

Het kerkhof is schilderachtig en telt vele beelden en een calvarieberg.

De Knoptoren.

De oude Eerschotse parochiekerk dient sinds 1648 als Hervormde kerk.

In 1800 verloor de uit rond 1400 stammende toren z’n spits.

In het verleden lag hier de grafkelder van de Heren van het slot De Laar.

Het Sint-Paulusgasthuis dateert uit 1434.

De gevelsteen, die het foutieve jaartal 1546 aangeeft, werd pas in 1926 aangebracht.

De karakteristieke witte huisjes werden tot 1972 bewoond door arme alleenstaande vrouwen van onbesproken gedrag.

Het is momenteel ingericht als VVV-kantoor.

Ook is er het museum Brabantse mutsen en poffers gevestigd.

Kasteel Henkenshage.

Een voormalige versterkte boerderij, die in de veertiende eeuw bekendstond als Strijpe of Streepe.

Deze werd in 1850 gekocht door Pieter Jacob de Girard de Mielet van Coehoorn en kreeg als buitenverblijf z’n huidige vorm.

Feitelijk is het gebouw dan ook geen echt kasteel, maar een landhuis.

Kasteel Dommelrode is een voormalig slot, dat in 1605 door de kwartierschout van Peelland gebouwd werd.

Het was lange tijd een klooster, maar is heden ten dage het raadhuis van Sint-Oedenrode.

De Grote Laar is een pachthoeve die reeds in 1360 bestond.

Het goed behoorde tot het kasteel De Laar, dat sinds lange tijd verdwenen is.

De Markt is een toelopend, min of meer vierkant plein met een muziekkiosk, dat deels omringd is door statige herenhuizen, waaronder:

Het Oude Raadhuis, in 1863 gebouwd als herenhuis voor dr. J.G. Raup en in 1881 gekocht door de gemeente,

nadat het oude raadhuis uit 1691, dat zich midden op de Markt bevond, was afgebroken.

Er werd een balkon en een torentje bijgebouwd, maar in 1963 werd het verlaten, daar het gemeentehuis verhuisde naar Kasteel Dommelrode.

Achter dit huis bevindt zich een koetshuis waaronder een 14e-eeuwse kelder is gelegen, afkomstig van het voormalige huis Ten Kelre.

In de zijmuur zijn een aantal gedenkplaten te vinden, waaronder die van het 2e Regiment Huzaren dat in het kader van de mobilisatie

tijdens de Eerste Wereldoorlog in Sint-Oedenrode gelegerd was, inclusief een aantal Paardenartsen der 1e en 2e klasse.

Ook in 1939 was dit regiment weer aanwezig.

Ook is er een gedenksteen van de 101e Luchtlandingsdivisie, aangebracht in 1985.

Het Sint-Martinushuis aan de Markt is een neogotisch parochiehuis uit 1904.

Hiervoor bevindt zich het bronzen beeldje: Schrijdende Danseres met Tamboerijn uit 1981 van Fioen Blaisse.

Een klein monumentje dat de voormalige Borchmolen memoreert, alsmede de voormalige molenvijver, waaromheen een parkje is aangelegd, bij de Hambrug.

De Reuzenklomp die zich in het Dommelplantsoen langs de Corridor bevindt herinnert aan het verleden van Sint-Oedenrode als centrum van de klompenindustrie.

De bijna drie meter lange klomp was oorspronkelijk van hout, maar deze viel ten prooi aan vandalisme.

De huidige klomp is van beton.

De Coöperatieve Zuivelfabriek Sint-Oda is een gebouw van Louis Kooken uit 1916 was een boterfabriek met stoommachine, die tot 1979 heeft geproduceerd.

De schoorsteen is een gemeentelijk monument.

Kapel Onze Lieve Vrouw ter Troost in het park van Kasteel Henkenshage is een rietgedekt stenen gebouwtje uit 1949

met een driekantig koor, een eikenhouten portaal en een Mariabeeld.

Fabriekshal met sheddak aan de Nijnselseweg.

Dit gebouw is in 1907 in gebruik genomen als sigarenfabriek door de Eindhovense fabrikant Mignot en de Block.

Van 1944-1947 hebben hier ook de Paters Damianen gewoond, aangezien hun klooster aan de Schijndelseweg door oorlogshandelingen zwaar beschadigd was.

In 1953 werd de fabriek gesloten en overgenomen door kousenfabriek Jansen de Wit uit Schijndel, die in 1985 failliet ging.

De gemeente Sint-Oedenrode heeft het gebouw gebruikt als gemeentewerf, waarna er jongerenhuisvesting in is gekomen.

Het gebouw is een industrieel monument.

Kloostercomplex aan de Schijndelseweg van de Paters Damianen.

Dit grote complex is gesticht in 1923, om begin jaren ‘70 van de 20e eeuw hieruit te vertrekken naar een kleiner klooster aan de Nijnselseweg.

De laatste paters zijn daaruit in 2002 vertrokken.

Het oorspronkelijke complex, met fraaie tuin, is nu een ziekenhuis gespecialiseerd in middelen afhankelijkheid.

Molenrestant Molen van de Bergh, aan Boskantseweg 34, uit 1856.

Musea:

Museum H.J. van de Kamp is het oude huis waar Harrie van de Kamp in 1905 zijn smederij begon die zou uitgroeien tot Oda-Staalwerk,

tegenwoordig een productievestiging van Ahrend.

Het museum werd geopend in 1960 en bevindt zich in het Kofferen.

Het toont een oud smidse-interieur.

Museum Sint-Paulusgasthuis of Poffer- en mutsenmuseum.

Het bevindt zich in het voormalige Sint-Paulusgasthuis aan de Kerkstraat.

Er is een kruidentuin en een verzameling Brabantse poffers en mutsen, waaronder de poffer van de moeder van Bisschop Bekkers.

Museum Kasteel Henkeshage werd geopend in 1986.

Het toont schilderijen, documenten, stambomen en dergelijke uit het verleden van de adellijke families die hier woonden,

waaronder een grote stamboom van de familie De Girard.

Museum Kasteel Dommelrode toont archeologische vondsten die in de omgeving van Sint-Oedenrode zijn opgegraven,

voornamelijk bij de Hazenputten en de Everse Akkers.

Jukeboxenmuseum Christ Boelens, een particulier museum van een restaurateur van jukeboxen,

dat zich bevindt aan De Hulst, halverwege de weg van Sint-Oedenrode naar Liempde.

(Wikipedia).

De Beukenhof – Ollandseweg 122

Ollandseweg 129

Ollandseweg 100

Rijsingen 13

Nieuwe villa aan de Ollandseweg

De Arcade – Ollandseweg 86

Ollandseweg 99

Ollandseweg

Ollandseweg 44

Huize Sonnewende – Lindendijk 22

Stoomzuivelfabriek Sint Oda (1) – Lindendijk 7

Stoomzuivelfabriek Sint Oda (2) – Lindendijk 7 en

Chinees Indisch Kantonees Specialiteiten Restaurant – Lindendijk 5 - www.kamfa.nl

Huize De Kolk – Borchmolendijk 31

Idem

Idem

Brug over de Dommel – Borchmolendijk

Appartementencomplexen aan de Borchmolendijk

Borchmolendijk

Ingang Knoptorenkerk – Kerkdijk Noord 8

http://reliwiki.nl/index.php?title=Sint-Oedenrode,_Kerkdijk_Noord_8_-_Knoptorenkerk

Knoptoren (1)

Knoptoren (2)

Huize In de Oude Vrijheid – Kerkdijk 4

http://nl.wikipedia.org/wiki/Eerschot

Voormalige pastorie - Kerkdijk 5

Idem

Kerkdijk 3

Achteringang Knoptorenkerk en kerkhof

Houten bruggetje over de zijtak van De Dommel – bij de Knoptorenkerk

Zicht op de zijtak van de Dommel bij de Knoptorenkerk

Idem

Oda’s Eksterkapel (bij de Knoptorenkerk)

Idem

Idem, infobord

Oude afscheidingsmuur Knoptorenkerk / kerkhof

Kerkdijk 2

Idem

Eerschotsestraat 66

Eerschotsestraat 49

Zicht in Kerkdijk

Eerschotsestraat 52

Eerschotsestraat 46

Eerschotsestraat

Borchmolendijk 29

Borchmolendijk 27

Borchmolendijk 28

Borchmolendijk 22 t/m 26

Vijver Coeveringslaan

Borchmolendijk / Markt

Passtraat 7

De Borgmolen – Borchmolendijk 13

http://deborgmolen.nl/contact

Voormalig Post en Telegraafkantoor – Borchmolendijk 5 / 7 en

Roks Elektro - Borchmolendijk 9 - www.electroworldroxs.nl en

Café Biljart ’t Pumpke – Borchmolendijk 11 - http://dubent.nl/evenementen/cafe-t-pumpke/

Voormalig Post en Telegraafkantoor – Borchmolendijk 5 / 7

Idem

Dierenspeciaalzaak De Borchmolen – Borchmolendijk 14

Borchmolendijk 6

Voormalig Raadhuis - Markt 2A

Voormalig koetshuis – Nu: Restaurant Osteria – Markt 2A

http://www.restaurantosteria.com/

Complex ’t Sant – Stompersstraat

Stompersstraat

Markt 6

Markt 8

Grand Café De Gouden Leeuw – Markt 10

http://www.grandcafedegoudenleeuw.nl/contact.html

Markt 12

Mullermode – Markt 14

Voor deel 2: klik hierop

Voor deel 3: klik hierop

Voor artikelen over Sint-Oedenrode

Klik hierop

Kees Wittenbols.

16 september 2014

Home