Andel in beeld

 

 

wijk en-aalburg-6 053

 

Andel

(Foto: 2009)

 

 

Het dorp Andel (Brabants: Ael of Eyl) ligt in het rivierengebied in het Land van Heusden en Altena.

 Tot 1812 behoorde het tot Holland, maar tegenwoordig ligt het grondgebied in de provincie Noord-Brabant.

 Andel is deel van de gemeente Woudrichem.

 Het dorp is ontstaan op de oeverwal van de rivier de Alm, maar ligt door veranderingen van de rivierenloop tegenwoordig aan de Afgedamde Maas.

 Het dorp is bekend vanwege de dam in de Maas en de daaringelegen Andelse Sluis.

 Het opvallendste gebouw is ongetwijfeld de 14e eeuwse Romboutstoren met zijn karakteristieke bakstenen spits.

 

 

 

 

Geschiedenis:

 Andel bestaat uit Op- en Neder-Andel.

 De vondsten van Romeins aardewerk duiden op bewoning, die terug gaat tot de 2e eeuw na Christus.

 In de 9e eeuw wordt het dorp voor het eerst in geschreven bronnen vermeld.

 De hervormde kerk van Op-Andel dateert uit de 13e eeuw, van de kerk van Neder-Andel is alleen nog de toren over.

 Op het kerkhof bij deze toren is Jan Claesen begraven.

 De legende wil dat dit de Jan Claesen is, die trompetter was in het leger van de Prins van Oranje.

 

 

 

 

andel 012

 

De Romboutstoren – Hoofdgraaf

(Foto: 1 juli 2008)

http://www.reliwiki.nl/index.php?title=Andel,_Hoofdgraaf_6_-_Romboutstoren

 

 

 

 

wijk en-aalburg-6 059

 

Idem, met een vrijgekomen gebouwtje nadat de bosjes zijn verwijderd

(Foto: 21 maart 2011)

 

 

 

 

andel 013

 

Detail van de Romboutstoren - Hoofdgraaf

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 016

 

Zicht in Hoofdgraaf

(Foto: 1 juli 2008)

 

Een mooi beeld van de leilinden kunt u hier zien, die het dorpsgezicht zeer bepalen,

al is niet echt bekend hoe oud de traditie van het plaatsen van deze bomen is.

 Op oude ansichten van rond 1900 zijn ze overal al aanwezig.

 

 

 

 

andel 018

 

Muziektempel - Hoofdgraaf

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 020

 

Julianastraat 1

(Foto: 1 juli 2008)

 

Dit is “het huisje dat verhuisde.”

Deze notariswoning is steen voor steen afgebroken in Nieuwendijk en weer opgebouwd in Andel door

de toenmalige eigenaar Dyonisius den Dekker.

(hij maakte het meteen een verdieping minder hoog).

Het werd ook wel het Maagdenhuis genoemd omdat er ooit enkele onderwijzeressen in woonden.

 

 

 

 

BILD0189

 

Villa Analo – Julianastraat 4

(Foto: 4 september 2012)

 

 

 

 

andel 022

 

Julianastraat 12

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 023

 

Julianastraat 14

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 024

 

Gereformeerde Kerk De Voorhof – Julianastraat 24

(Foto: 1 juli 2008)

http://www.reliwiki.nl/index.php?title=Andel,_Julianastraat_24_-_De_Voorhof

 

 

 

 

andel 025

 

Julianastraat 17

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 026

 

Bakkerij Schouten – Julianastraat 28

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 027

 

Julianastraat 32

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

wijk en-aalburg-6 063

 

Burgemeester van der Schansstraat 80

(Foto: 21 maart 2011)

 

 

 

 

wijk en-aalburg-6 067

 

Nederlands Hervormde Kerk – Kerkstraat 2

(Foto: 21 maart 2011)

http://www.reliwiki.nl/index.php?title=Andel,_Kerkstraat_2_-_Blauwe_Kerkje

 

 

 

Middelen van bestaan:

Tot en met de 19e eeuw vond de Andelse bevolking zijn bestaan in de veeteelt en de akkerbouw. Uit de archieven weten we dat er vooral rundvee en paarden gehouden werden. De akkerbouw leverde tarwe, gerst, hennep, vlas en peulvruchten op. De uiterwaarden en de lager gelegen gronden werden benut voor de vetweiderij, de productie van zuivel en hooi en de paardenfokkerij. Op de drassige gronden langs de Maas werden riet en griendhout gesneden. Daarnaast telde Andel enkele schippers, vissers en handwerkslieden zoals rietdekkers, timmermannen, smeden en bakkers. Een grote groep dorpelingen leefde van losse loonarbeid en verhuurde zich aan de boeren of verrichtte graafwerkzaamheden aan dijken, straten en weteringen in dienst van het dorp, de stad of het waterschap. Vooral de bakkers zullen in Andel in de 17e en 18e eeuw een karig belegde boterham verdiend hebben. Omdat het graan in het gewest Gelderland in verband met lagere belastingtarieven, stukken goedkoper was dan in het tot het gewest Holland behorende Andel, bestond er een bloeiende smokkel van brood, beschuit en meel van Poederoijen over de Maas naar Andel. In roeibootjes bracht men 's nachts illegaal het brood van de Gelderse oever van de Maas naar Andel. Om de smokkel tegen te gaan liet het gewestelijk bestuur van Holland chergers of douaniers langs de Maas patrouilleren. Degenen die betrapt werden kregen als straf een hoge geldboete; kon men deze niet betalen, wat nogal eens voorkwam, dan werd men verbannen uit het Land van Altena of het gewest Holland. De hoge strafmaat was daarin gelegen dat smokkelaars beschouwd werden als dieven die van hun eigen land stalen.

(Wikipedia)

 

 

 

 

andel 033

 

Zicht op de Hoge Maasdijk en Afgedamde Maas

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 035

 

Burgemeester van der Schansstraat 59

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 037

 

Zicht in de Burgemeester van der Schansstraat

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

wijk en-aalburg-6 068

 

Idem, op 21 maart 2011

 

 

 

 

andel 038

 

Hervormd Centrum – Burgemeester van der Schansstraat 51

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 039

 

Burgemeester van der Schansstraat 56

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 040

 

De Koningshof – Burgemeester van der Schansstraat

(Evangelische Gemeente)

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 041

 

Burgemeester van der Schansstraat 21

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 042

 

Burgemeester van der Schansstraat 40

(Huisartsenpraktijk) (1)

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 043

 

Burgemeester van der Schansstraat 40

(Huisartsenpraktijk) (2)

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 044

 

Burgemeester van der Schansstraat 27

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 046

 

Firma Timmermans – Burgemeester van der Schansstraat 70-72

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 047

 

Burgemeester van der Schansstraat 76

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 049

 

Zicht op de Afgedamde Maas

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 050

 

Hoge Maasdijk 46

(Foto: 1 juli 2008)

 

Ook in dit huis heeft een notaris gewoond.

Er zijn meerdere schitterende oude ansichten van.

 

 

 

 


andel 051

 

Hoge Maasdijk 44

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 052

 

Appartementencomplex aan de Hoge Maasdijk

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 054

 

Huis aan de Hoge Maasdijk – met de veelbesproken tractor voor de deur

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 055

 

Hoge Maasdijk 32

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 056

 

Gevaarlijke bocht in de Hoge Maasdijk

(Foto: 1 juli 2008)

 

Dit soort knikken in de dijk is zonder uitzondering een overblijfsel van een dramatische gebeurtenis uit het verleden.

In Andel heeft men minstens eenmaal een groot deel van het dorp moeten verplaatsen en de dijk moeten terugleggen vanwege de

veranderde loop van de rivier (waarschijnlijk is dat ergens tussen 1200 en 1300 gebeurd).

Een andere mogelijke oorzaak is een dijkdoorbraak, waarna men rond het ontstane wiel een nieuwe dijk moest aanleggen.

 

 

 

 

andel 058

 

Hoge Maasdijk 12

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 059

 

Industrie langs de afgedamde Maas (1)

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 060

 

Zicht in de Julianastraat

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 061

 

Beatrixstraat 30

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 065

 

Veerhuis “De Zwaan” – Hoge Maasdijk 53

(Foto: 1 juli 2008)

http://www.wilhelminasluis.nl/veerhuis-de-zwaan.html

 

 

 

 

andel 067

 

Pand rondom de bocht: Hoge Maasdijk / Hoefweg (1)

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 068

 

Hoge Maasdijk 20

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

wijk en-aalburg-6 069

 

Idem, op 21 maart 2011

 

 

 

 

andel 069

 

Pand rondom de bocht: Hoge Maasdijk / Hoefweg (3)

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 070

 

Pand rondom de bocht: Hoge Maasdijk / Hoefweg (4)

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 071

 

Ds. Gisbertus Voetiusschool – Albert Schweitzerlaan

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

 

andel 072

 

Monumentale boerderij – Hoek: Burgemeester van der Schansstraat / Gezetstraat

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 073

 

Zicht in de Burgemeester van der Schansstraat

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 074

 

Herenhuis in de Burgemeester van der Schansstraat 2

(Foto: 1 juli 2008)

 

Dit was voorheen de landbouwschool en daarna het gemeentehuis en ook nog het kantoor van de woningbouwvereniging.

Het staat bekend als villa “Naaijen” naar de familie die er destijds woonde.

 

 

 

 

andel 075

 

Woning uit 1603 – Hoofdgraaf 7

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 078

 

Fabriekcomplex aan de Afgedamde Maas

(Foto: 1 juli 2008)

 

 

 

 

andel 079

 

Leegstaand schoolgebouw aan de Julianastraat

(Foto: 1 juli 2008)

 

Dit leegstaande schoolgebouw wordt binnenkort afgebroken.

 In de plaats hiervan zal een appartementencomplex komen met de curieuze naam “Atialo.”

 Dit zou moeten verwijzen naar de oudste vermelding van Andel in een document uit 850,

 maar de naam is verhaspeld door de gemeente die een OCR-scan met verschillende fouten enige tijd op haar website heeft gezet.

 De correcte oudste naam voor Andel is “Analo.”

Helaas zijn de plannen nu zover gevorderd dat de naam niet meer gecorrigeerd lijkt te kunnen worden...

 

 

 

 

wijk en-aalburg-6 055

 

Appartementencomplex “Atialo” – aan de Julianastraat

Dit ter vervanging van de school (zie hierboven)

(Foto: 21 maart 2011)

 

 

 

 

andel 082

 

Ingang van VV “Sparta 30” – Neer-Andelseweg 6

(Foto: 1 juli 2008)

www.sparta30.nl

 

 

 

 

wijk en-aalburg-6 049

 

Tot woonhuis omgevormde “Veense Molen” – Hoek: Achterdijk/Biesheuvelweg

(Foto: 21 maart 2011)

http://www.funda.nl/koop/wijk-en-aalburg/huis-48628654-achterdijk-1/omschrijving/  

 

 

 

De naam “Veense Molen” verwijst niet naar de aanwezigheid van veen, maar naar het nabijgelegen dorp Veen, omdat de molen

diende om het water uit dat dorp weg te pompen.

 

 

 

 

IMG_9621

 

Wilhelminasluis (1)

(Foto: 1 april 2014)

http://nl.wikipedia.org/wiki/Wilhelminasluis

 

 

 

 

IMG_9625

 

Wilhelminasluis (2)

(Foto: 1 april 2014)

 

 

 

 

IMG_9623

 

Sluisdeuren Wilhelminasluis

(Foto: 1 april 2014)

 

 

 

 

IMG_9626

 

Zicht op de Maashaven

(Foto: 1 april 2014)

 

 

 

Mijn indruk van Andel: Op deze dag ging ik heerlijk binnendoor en wel langs de Bergsche Maas – Drongelen en toen noordwaarts richting Andel. Het was zo’n 28 graden warm, heel zonnig en weinig wind en… ik kwam er haast geen ‘kip’ tegen. Heerlijk dus! Daarna kwam ik Andel binnen. In de buurt van Andel herkende ik al wel situaties van eerdere tochten. De Neer-Andelseweg is de weg die dan uiteindelijk in Andel uitkomt. Ik ging eerst de Hoofdgraaf in en daar staat dat prachtige oude kerkje met die bakstenen toren, een echte bezienswaardigheid. Daarnaast heb je nog een muziektempel staan in een aardig parkje. Daarna vervolgde ik mijn weg door de Julianastraat en deze staat vol met historische panden. Andel heeft niet alleen oude objecten langs de Hoge Maasdijk, maar dus ook nog in diverse andere straten. Als je van oude architectuur houdt valt er veel te fotograferen in Andel. Een wandeling door Andel kan ik een ieder aanraden. Er is best wel veel te zien voor zo’n klein plaatsje en het ziet er allemaal heel sfeervol uit. En de Hoge Maasdijk wordt terecht zo genoemd, want hij lijkt mij hoger dan de Maasdijk (maar is het niet, vernam ik later) in de vorige bewandelde dorpen, maar is tevens ook nog vrij smal. Het is niet mogelijk om daar hard te rijden, want je ligt zo onderaan de dijk. Nog een opvallend gegeven zijn de vele historisch boerderijen die in een grote groep door en bij elkaar staan, nabij de Hoefweg ten oosten van Andel. Onbegonnen werk om deze allemaal op beeld vast te leggen. Het heeft behoorlijk wat tijd gekost deze wandeling door Andel, maar het was meer dan de moeite waard. Mijn terugweg was weer via de Neer-Andelseweg en ter plaatse van de kruising met de Achterdijk viel me een object op dat me de aandacht trok. Dichterbij gekomen zag ik dat het een oude romp was van een molen. Ik was daar al wel eerder geweest, maar het was me toen nog niet opgevallen. Hij ligt ook zowat verscholen tussen de bomen en bosjes. Later als ik daar weer in de buurt kom en de zon niet zo fel schijnt zal ik nog een poging wagen hem beter op beeld vast te leggen. Want die bladeren schitteren door de zonnestralen en het is daarom moeilijk fotograferen. Deze tot woning omgevormde molen blijkt vroeger de Veenmolen van Andel te zijn geweest. Via een van onderstaande linken is er wel informatie over te vinden. (P.S. De foto van de molenromp is inmiddels vervangen). Daarna vervolgde ik mijn weg via het Eendenveld, een hele lange en rustige fietsroute richting Dussen en zo verder naar huis.

 

 

 

Zie ook de website:

http://home.planet.nl/~kloe0040/ansichten/intro.htm

 

 

 

Voor artikelen over Andel

Klik hierop

 

 

 

Kees Wittenbols.

 

1 juli 2008

 

Home

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

stats count


 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


 

BREDA-EN-ALLES-DAAROMHEEN