Breda en alles daaromheen - Berkel-Enschot in beeld

Berkel-Enschot in beeld

Berkel-Enschot

(Foto: 15 juli 2013)

Berkel-Enschot is een dorp in Noord-Brabant.

Van 1811 tot 1996 was het een zelfstandige gemeente, vanaf 1997 is het onderdeel van de gemeente Tilburg.

De gemeente telde in 1996 10.596 inwoners en had een oppervlakte van 19,82 km2.

De hoofdplaats van de gemeente was Berkel-Enschot.

Berkel en Enschot waren twee dicht bij elkaar gelegen en later aan elkaar gegroeide boerendorpen die met Heukelom een gemeente vormden.

De gemeente werd in 1996 opgesplitst, waarna Berkel-Enschot deel uit ging maken van de gemeente Tilburg en Heukelom van de gemeente Oisterwijk.

In Berkel-Enschot waren in de Eerste en Tweede Wereldoorlog veel soldaten ingekwartierd.

Na de Tweede Wereldoorlog werd Berkel-Enschot een snel groeiend dorp dat profiteerde van de Tilburgse (textiel)industrie.

Berkel-Enschot ligt tussen Tilburg en Oisterwijk.

Omliggende dorpen en gehuchten zijn Brem, Heikant, Heuveltje, ‘t Hoekske, Hoog-Heukelom,

Hoogeind, de Kraan, Laag-Heukelom, Loonse Hoek, Oisterwijkse hoeve en Udenhout.

De namen Berkel en Enschot komen van oudere Nederlandse woorden “Berkeloo” en “Ende Skied,”

die respectievelijk ‘Berkenbos’ en ‘Eindgrens’ betekenen.

Geschiedenis:

In 2009 vonden opgravingen plaats bij de buurtschap Raubraken, die wezen op bewoning in de jonge steentijd, zo’n 5000 v.Chr.

Over de oude geschiedenis van Berkel-Enschot is weinig bekend en tot en met de 18e eeuw zijn de gegevens over bewoning en bestuur onvolledig.

Sedert 1180 was er sprake van een parochie te Enschot, die gewijd was aan de heilige Michael en tot 1826 werd bediend door de Norbertijnen.

De parochie viel onder West-Tilburg.

De Sint-Willibrorduskapel van Berkel viel onder de parochie Oost-Tilburg (Oisterwijk).

In 1723 splitste de parochie Udenhout-Berkel zich van Oost-Tilburg af.

Pas in 1852 werd Berkel een ook van Udenhout onafhankelijke parochie.

De drie dorpen (Berkel, Enschot en Heukelom) die oorspronkelijk de gemeente Berkel-Enschot vormden,

waren sinds de 11e eeuw ook bestuurlijk met Groot-Tilburg verbonden, vooral in rechtspraak en administratie.

In 1803 werden de toenmalige schepenbanken opgeheven en vervangen door schout-ambten.

Enschot en Heukelom vielen toen onder het schout-ambt Oisterwijk en Berkel vormde samen met Udenhout een schout-ambt.

Dit alles duurde tot 1811.

Op 1 juli 1811 was er een plan om drie maires (burgemeesters) te installeren, maar in oktober bleek er maar één te zijn, de heer Vugts.

Het gemeentebestuur vergaderde in een school in Enschot en de gemeente werd als Berkel-Enschot-Heukelom aangeduid.

Udenhout werd in 1814 zelfstandig en de naam Berkel-Enschot-Heukelom werd in de jaren 40 van de 19e eeuw vervangen door Berkel c.a. (cum annexis).

De toevoeging van Enschot aan de gemeentenaam werd in 1941 officieel ingevoerd,

vanwege de verwarring met het andere Berkel, alsmede klachten over de postbestelling.

In 1876 werd er een raadhuis in Berkel gebouwd, maar de naam Berkel c.a. was toen al lang gangbaar.

De toevoeging hielp niet bij het onderscheid met het Zuid-Hollandse Berkel (bij Rodenrijs) dat eveneens als Berkel c.a. bekendstond.

Het huidige raadhuis stamt uit 1932 en is ontworpen door architect Constant Panis uit Tilburg. Het heeft dienst gedaan tot 1997.

In 1881 werd de Abdij Koningshoeven gesticht door Franse trappisten.

De trappistinnen betrokken in 1937 de Abdij Koningsoord.

Deze moest echter wijken voor een nieuwbouwwijk.

De dertig zusters vertrokken in mei 2009 naar een nieuw klooster te Arnhem.

Bezienswaardigheden:

Sint-Willibrorduskerk te Berkel. Berkel had een kapel die in 1214 voor het eerst werd vermeld en in 1440 werd vernieuwd.

In 1852 werd Berkel een zelfstandige parochie.

De kapel werd hersteld en er werd in 1857 een toren tegenaan gebouwd, ontworpen door Hendrik Jacobus van Tulder.

In 1910 werd de kapel gesloopt om plaats te maken voor een neogotische kerk, ontworpen door Jan Stuyt.

De 19e-eeuwse toren werd ommetseld.

Het is een bakstenen basiliek die een Loret-orgel bezit uit ongeveer 1875.

Sint-Caeciliakerk te Enschot. Op deze plaats stond sinds 1672 een schuurkerk, die in 1767 werd vernieuwd.

Hier werd in 1898 een neogotische kerk gebouwd, ontworpen door Caspar Franssen.

Het is een niet-georiënteerde kruisbasiliek.

De kerk heeft de klokken van de oude Sint-Michaelkerk.

Oude Toren van de Sint-Michielskerk te Enschot. Het is een vroeg-15e-eeuws bakstenen bouwwerk van drie geledingen.

Het heeft tot de klokkenverdieping opgaande steunberen.

De kerk kwam in 1648 in bezit van de Hervormden die hem echter nauwelijks konden onderhouden.

In 1788 was de kerk al zwaar vervallen, maar de toren bleef bewaard.

In 1938 en 1960 werd ze gerestaureerd en aan beide zijden bleef een deel van de zijbeuken van de kerk behouden en vormt met de toren één geheel.

Abdij Koningshoeven, een trappistenabdij, gesticht in 1881.

Abdij Koningsoord.

(Wikipedia)

Enschotsebaan / De Kraan

Enschotsebaan

Enschotsebaan 1

Oude schuur – Enschotsebaan 1

Restaurant Riddershoeve (1) – ’t Zwaantje 1

www.riddershoeve.nl

Restaurant Riddershoeve (2) – ’t Zwaantje 1

Restaurant Riddershoeve (3) – ’t Zwaantje 1

Sint Caeciliakerk

http://www.reliwiki.nl/index.php?title=Berkel-Enschot,_Kerkstraat_2_-_Caecilia

Kerkstraat 1

Kerkstraat 3

Pastorie – Kerkstraat 2

Idem, achterzijde

Hoek: ’t Zwaantje / Torenhoekstraat

‘t Zwaantje 24

Jenaplanschool Rennevoirt – Antonie van Dijcklaan 1

www.rennevoirt.nl

Cultureel Centrum De Schalm – Eikenbosch 1

http://deschalm.net/

Winkelcentrum Eikenbosch

Bibliotheek Berkel-Enschot – Eikenbosch 7

http://berkel-enschot-centraal.nl/freetext.asp?ftmod=freetext_000000342

Voormalig gemeentehuis van Berkel-Enschot – Raadhuisstraat 56

Café ’t Raadhuis – Raadhuisstraat 54

http://www.cafehetraadhuisberkelenschot.nl/Site/Ons_bedrijf.html

Abdij Koningsoord (Trappistenklooster) (1) – Raadhuisstraat 26

http://reliwiki.nl/index.php?title=Berkel-Enschot,_Raadhuisstraat_26_-_O.L._Vrouw_Koningsoord

Abdij Koningsoord (Trappistenklooster) (2) – Raadhuisstraat 26

Sint Willibrordstraat 52

Raadhuisstraat 14

Robben Aardbeien – Raadhuisstraat 3

Spoorwegovergang Raadhuisstraat

Sint Willibrordstraat 17

Sint Willibrordstraat

Monique’s Hairstyling – Sint Willibrordstraat 14

Multimate Bouwmarkt – Sint Willibrordstraat 15

Hobby-Mix (voor dieren) – Sint Willibrordstraat 6

Schoenmakerij Joep van den Berg – Sint Willbrordstraat 5B

Basisschool Berkeloo – Willibrordstraat 4

www.berkeloo.nl

Eeterij De Bron – Molenstraat 2

http://cafedebron.nl

Café Concordia – Burgemeester Brendersstraat 3

Café – Cafetaria De Oude Raadskelder – Burgemeester Brendersstraat 5

http://www.plattelandvakantieland.nl/noord-brabant/berkel-enschot/cafe-de-oude-raadskelder-58590

Café – Cafetaria De Oude Raadskelder – Burgemeester Brendersstraat 5

Café Concordia – Burgemeester Brendersstraat 3

Eeterij De Bron – Molenstraat 2

Berkelseweg 8

Berkelseweg 2 t/m 6

Praktijk voor fysiotherapie – Akkerweg 7

Burgemeester Brendersstraat 8 en 10

Potters Ceramic Art – Burgemeester Brendersstraat 6

Sint Willibrorduskerk (1)

http://reliwiki.nl/index.php?title=Berkel-Enschot,_Sint_Willibrordstraat_1_-_Willibrordus

Sint Willibrorduskerk (2)

Pastorie – Sint Willibrordusstraat 3

Molenstraat 9

Molenstraat 15

Molenstraat 43

Molenstraat 53

Udenhoutseweg 2

Udenhoutseweg

Udenhoutseweg 3 (1)

Udenhoutseweg 3 (2)

Opvallende situatie:

Plaatsnaambord Berkel-Enschot – flink stuk na de bebouwde kom – Udenhoutseweg

(een klein stukje verder staat het plaatsnaambord: Udenhout)

Manege DE KRAAN – De Kraan 39A

Strandbad Rauwbraken

Kerkstraat

Kerkstraat 29

Kerkstraat 25

De Smaeck van Brabant – Kerkstraat 8

Voormalige Sint Caeciliaschool – Kerkstraat 6

Brandweerkazerne (1) – Burgemeester Panislaan 21

Brandweerkazerne (2) – Burgemeester Panislaan 21

Cafetaria van Buytenen – Burgemeester Panislaan 19

Meester Bakker Van Iersel – Kerkstraat 32

Food Planet Van Riemsdijk – Kerkstraat 34A

Hair2day – Kerkstraat 36

Torenpad 7

Oude Toren (1)

http://www.regionaalarchieftilburg.nl/wiki/Oude_Toren

Oude Toren

Begraafplaats De Oude Toren

Scootergoods – Bosscheweg 32A

Bosscheweg 12

Hotel De Druiventros – Bosscheweg 11

www.druiventros.nl

R.K.V.V. Jong Brabant – Berkelseweg 14

www.jongbrabant.nl

Poortgebouw Abdij Koningshoeven – Eindhovenseweg 3

http://reliwiki.nl/index.php?title=Berkel-Enschot,_Eindhovenseweg_3_-_O.L._Vrouw_Koningshoeven