Elshout in beeld

Elshout

(Foto: 27 september 2013)

Elshout is een plaats in de gemeente Heusden (Noord-Brabant), bestaande uit lintbebouwing, met zo’n 1600 inwoners (anno 2005).

De naam Elshout houdt verband met de elzenbossen die in deze streek groeien.

Geschiedenis:

De naam Elshout werd al genoemd in een afschrift van een document uit 722, waarin de naam Elisholz voorkomt.

In 1316 sprak men van Elishoute en in 1339 van Elshout.

Het wordt beschouwd als één van de oudste parochies van het huidige Noord-Brabant:

De eerste kerk zou in 696 zijn gesticht door de heilige Suïtbertus en wel te Oud-Heusden

Elshout maakt deel uit van het Land van Heusden.

Tot 1789 behoorde Elshout bij het Graafschap Holland, later het Gewest Holland geheten.

Het zuidelijk gelegen Drunen hoorde echter bij Brabant.

De huidige Scheidingstraat is nog vernoemd naar de Schey, Scheiding, Scheet of Scheysloot, die de voormalige grens tussen de beide gebieden markeerde.

In 1789 werd de gebiedsgrens verlegd naar de Maas.

De Sint-Elisabethsvloed van 1421 heeft veel leed veroorzaakt.

Hierna heeft men ten westen van Elshout de Zeedijk aangelegd die het land moest beschermen tegen het Maaswater van de Baardwijkse Overlaat.

Deze naam is afkomstig van “Zeggedijk.”

De Elshoutse Wielen langs deze dijk getuigen nog steeds van de vele overstromingen die in de loop der eeuwen hebben plaatsgevonden

en afgeschermd van de Baardwijkse Overlaat.

De Zeedijk loopt van Doeveren tot aan Drunen en sluit aan op de “Heidijk” die zuidelijk van het gebied loopt en bescherming bood tegen de Beerse Maas.

Nieuwe rampen vonden plaats door oorlogsgeweld tijdens de Tachtigjarige Oorlog: In 1579 werd de kerk van Oud-Heusden door de Geuzen platgebrand.

Deze was tevens parochiekerk voor de bewoners van Elshout.

Aan herbouw viel in deze onrustige tijden niet te denken.

Er bestond echter een kapel bij de Gorseweide, gewijd aan de Wonderbare Moeder, die na de verwoesting

van de Oud-Heusdense kerk gebruikt werd als parochiekerk.

In 1609 werd ze door de Hervormden in beslag genomen.

In 1687 kon echter een schuurkerk in gebruik worden genomen.

In 1817 werd deze kerk ernstig beschadigd door een storm.

In 1878 werd een nieuwe kerk gebouwd.

De schuurkerk werd toen gesloopt.

De bouwvallige Mariakapel, die aan de katholieken was teruggegeven, werd reeds in 1829 gesloopt.

De pastoor beweerde een steen in het puin te hebben gevonden die uit de 12e eeuw stamde.

Op 31 januari 1809 vond een dijkdoorbraak plaats.

Hierbij werd veel schade aangericht maar vielen geen slachtoffers.

Koning Lodewijk Napoleon bracht hierop, op 24 april 1809, een bezoek aan Elshout.

In 1817 kreeg Elshout een gemeentewapen.

In 1900 telde het dorp ongeveer 800 inwoners.

Ondertussen was in 1887 een station aan de toen gebouwde Langstraatspoorlijn geopend, dat enige jaren later Station Drunen-Heusden zou gaan heten.

Ook was hier een stopplaats die als Station Elshout van 1889 - 1918 dienst deed.

Ook de tramlijn van Drunen naar Heusden liep sinds 1896 door Elshout over de Wolfshoek naar en over de Heusdenseweg.

In 1950 werd het personenvervoer en in 1972 ook het goederenvervoer over de spoorlijn gestaakt.

Het station was al in 1967 gesloopt bij de aanleg van de provinciale weg N267 en de Maasroute.

Van 1921-1969 was in Elshout een veiling voor tuinbouwproducten gevestigd.

Ook deze werden met de goederenspoorlijn aan- en afgevoerd.

Bij de gevechten in het kader van de bevrijding, in oktober 1944 is er nogal wat schade in het dorp aangericht.

In Elshout hebben twee windmolens gestaan.

De ene was De Vooruitgang te Wolfshoek.

Deze is gebouwd in 1847 en werd gesloopt in 1951.

De andere, met Van Sluisveld als eigenaar, stond nabij de kerk in de Kerkstraat.

Tot aan 1935 vormde Elshout samen met Oudheusden een zelfstandige gemeente.

Sinds 1935 maakte Elshout deel uit van de gemeente Drunen, bestaande uit de plaatsen Drunen, Elshout, Giersbergen

en de oude boerderijen Fellenoord en De Pestert.

Per 1997 werd deze gemeente samengevoegd met de voormalige gemeenten Vlijmen en Heusden tot de nieuwe fusiegemeente Heusden.

Veeteelt (met later onder meer een K.I.-station), landbouw en tuinbouw vormden belangrijke bestaansbronnen in Elshout.

Kloosters:

Het klooster Mariëndonk was een Cisterciënser priorij die bestaan heeft van 1439-1562.

In Elshout was van 1858 tot 1948 de Broeders van de Heilige Norbertus van Elshout gevestigd.

Het gebouw was gelegen tegenover de RK Kerk.

De goedkeuring van de Constitutiën en Regelen door de bisschop kwam op 21 november 1883.

Die Congregatie werd gesticht door pastoor Quirinus van den Bogaert op 1 april 1858.

Het gebouw werd in de Tweede Wereldoorlog gebruikt zowel voor onderdak van geallieerden alsook voor de Duitsers.

Van 23 september tot 20 oktober 1944 zaten daar de toekomstige bevrijders veilig, hoewel er intussen een groep Duitsers mede werd ingekwartierd:

de keuken was gemeenschappelijk.

Interessant is de beschrijving van de situatie, waarin broeder-kok werd gewikkeld: hij liet de Duitsers aardappelen schillen voor de Engelsen en Amerikanen.

Van 1948 tot 1950 was het klooster in gebruik door de Broeders van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes.

Na 1950 werd het benut voor het onderbrengen van repatrianten uit Indonesië (zie Nederland helpt Indië).

In latere jaren is dit gebouw afgebroken en is het terrein gebruikt voor nieuwbouw van woningen.

Elshout bezat ook een klooster van de Liefdezusters van de Heilige Carolus Borromeus. Dit heeft, onder de naam Mariastichting, bestaan van 1920 tot circa 1980.

In dat gebouw waren zowel de kleuterschool als de katholieke Meisjesschool ondergebracht.

Na het vertrek van de zusters hebben vanaf 1990 de Arme Clarissen uit de Verenigde Staten er gewoond.

In 1993 trokken deze naar het Clarissenklooster Eindhoven.

Het kloostergebouw uit 1919 is gelegen op korte afstand van de kerk en aan dezelfde zijde van de Kerkstraat en is in gebruik geweest bij een meubelhandelaar.

In 2009-2010 werd het verbouwd tot woonhuis, waartoe het weer in de staat van 1919 werd gebracht.

Bezienswaardigheden:

De Sint-Jan-Evangelistkerk is een neogotische kerk uit 1878.

Kapel van de Wonderbare Moeder, aan de Kapelstraat op de Gorseweide. Deze dateert van 1966.

Voorgangers waren een kapel uit 1898, die weer een opvolger was van de in 1829 gesloopte, middeleeuwse kapel.

Boerderij In Den GeKroonden Hoed, aan de Heusdenseweg 17.

Dit is een 18e-eeuwse L-vormige boerderij met rieten dak, die geklasseerd is als rijksmonument.

Natuur en landschap:

Aan de oostelijke zijde wordt Elshout begrensd door de Dekker, een moerasachtig terrein met veel wilgengroei

die eertijds was bestemd voor de mandenindustrie van Haarsteeg.

Door dit gebied loopt tegenwoordig de Maasroute.

Ook de buurtschap ‘t Haike nabij Wolfshoek werd opgeofferd voor de aanleg van de weg

en in 1967 kwam deze gereed nadat alle bewoners - na jaren van verzet - waren vertrokken.

In het westen vindt men de Zeedijk met de Elshoutse Wielen die samen met de Hooibroeken een natuurgebied vormen.

Hier ligt ook eendenkooi Ter Kwak. Ten oosten hiervan ligt het voormalig griendgebied Pax.

Vanuit Elshout is een wandeling uitgezet van 24 km die onder meer langs de Wielen loopt.

(Wikipedia).

Mariendonkstraat 34

Mariendonkstraat

Mariendonkstraat 12

A. Rombouts Molenaar – Wolfshoek 73

Wolfshoek 75

Heusdenseweg 10

Heusdenseweg 15

Café “In Den Gekroonden Hoed” (1) – Heusdenseweg 17

http://www.gekroondenhoed.nl/geschiedenis

Heusdenseweg 23

Schnitzelrestaurant Het Oude Tramstation – Heusdenseweg 16

www.oudetramstation.nl

Heusdenseweg

Kerkstraat 78

Café “In Den Gekroonden Hoed” (2) – Heusdenseweg 17

http://www.gekroondenhoed.nl/geschiedenis

Kerkstraat 77 (1)

Klerks Assurantiën – Kerkstraat 74

Kerkstraat 75

Rabobank – Kerkstraat 71

Schanswijk 7

Kerkstraat 77 (2)

Kerkstraat 58

Restaurant De Karrewiel – Kerkstraat 48

Kerkstraat (1)

Kerkstraat (2)

Voormalige burgemeesterswoning - Kerkstraat 42

Kerkstraat 41

Kerkstraat 36

Kerkstraat 30 en 32

Mariastichting (1) – Kerkstraat 27

http://reliwiki.nl/index.php?title=Elshout,_Kerkstraat_27_-_Mariastichting

Kerkstraat 33

Mariastichting (2) – Kerkstraat 27

http://reliwiki.nl/index.php?title=Elshout,_Kerkstraat_27_-_Mariastichting

Mariastichting (3) – Kerkstraat 27

http://reliwiki.nl/index.php?title=Elshout,_Kerkstraat_27_-_Mariastichting

Kerkstraat 23

Kerkstraat 24

Sint-Jan Evangelistkerk – Kerkstraat 39

http://www.reliwiki.nl/index.php?title=Elshout,_Kerkstraat_39_-_Johannes_Evangelist

Verenigingsgebouwtje naast de kerk – Kerkstraat

Boerderij / woning naast de kerk – Kerkstraat

Kerkstraat 28

Gemeenschapshuis ’t Rad – Kerkstraat 39

Ingang Sint-Jan Evangelistkerk

Kerkstraat 2

Kapelstraat 3

Kapelstraat 8

Kapelstraat 10

Kapelstraat 15

Kapelstraat 14

Kapelstraat 17

Kapelstraat 30

Kapel Wonderbare Moeder (1) – Kapelstraat 43A

http://www.reliwiki.nl/index.php?title=Elshout,_Kapelstraat_43a_-_Wonderbare_Moeder

Kapel Wonderbare Moeder (2) – Kapelstraat 43A

http://www.reliwiki.nl/index.php?title=Elshout,_Kapelstraat_43a_-_Wonderbare_Moeder

Gorseweide

Kapelstraat 38

Kapelstraat 42

Kapelstraat 56

Van Delft Elshout B.V. – Groothandel in grondstoffen – Kapelstraat 56B

Kapelstraat 58

Kapelstraat 62

Kapelstraat 64

Kapelstraat 63

De Schaal – Zeedijk

http://www.panoramio.com/photo/61309791

Zicht in de Kapelstraat

Naulandseweg 52 (1)

(Foto: 27 september 2013)

Naulandseweg 52 (2)

(Foto: 27 september 2013)

Zeggelaarsche Wetering

Koningsvliet

Provincialeweg De Tol (N267)

Aanvullende foto’s:

3 oktober 2014

Elshout

(Foto: 3 oktober 2014)

Scheidingstraat 36

Scheidingstraat 20

Mijn indruk van Elshout: Elshout was het laatste dorp welke ik deze dag bezocht. Ik was hier nog nooit eerder geweest en dacht in eerste instantie met het maken van enkele foto’s het wel voor elkaar te hebben. Toch duurde het nog wel twee uur voor ik de nodige foto’s had en de teller stond toen al op 60. Ik vind het een heel mooi dorp met veel fraaie huizen. Vooral de Kerkstraat en de Kapelstraat zijn juweeltjes van straten met zowel links als rechts ’n flink aantal grote woonboerderijen met prachtige oude gevels. Het zijn een van de mooiste straten die ik tot op dit moment ben tegengekomen. Bij het bestuderen van gegevens over Elshout zag ik dat de onlangs overleden bisschop Tiny Muskens hier vandaan komt. Als Bredanaar zijnde vind ik dit zeker vermeldenswaardig. Een zeer opvallend object vind ik het café In Den Gekroonden Hoed. Een echt historisch pand, waar zelfs Koning Lodewijk Napoleon ’n keer heeft overnacht. Heel bijzonder. Elshout ligt toch nog wel enigszins afgezonderd van het veel grotere Drunen (welke ik inmiddels ook al heb bezocht voor het maken van foto’s) en tussen deze twee plaatsen door loopt de Maasroute (A59). In Elshout is maar weinig te merken van de geluidshinder van deze weg. En dat lijkt mij maar goed ook.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Tiny_Muskens

http://nl.wikipedia.org/wiki/Lodewijk_Napoleon_Bonaparte

Voor artikelen over Elshout

Klik hierop

Kees Wittenbols.

23 september 2013

Home