Bron: www.bndestem.nl

Klein Breda

Door: Paul de Schipper

Iedereen kent Breda.

En Bredanaars denken: er is maar één Breda, ons Breda!

Niet dus. Er is nóg een Breda, niet eens zo ver weg. In de volksmond wordt een kleine nederzetting tussen Made en Oud Drimmelen ‘Klein Breda’ genoemd. Waar komt die naam vandaan? Voor het antwoord moeten we zeshonderd jaar terug. Al in de veertiende eeuw, vermoedelijk in 1395, werd een stuk land ontgonnen, ten noorden van de huidige Nieuwstraat in Made. Het gebied is ruwweg gemeten 1 bij 2 kilometer, dus ongeveer 200 hectare groot. Vier partijen deden mee met deze ontginning. Het was een soort geldbelegging in een tijd dat er nog geen aandelenbeurzen waren. Vier investeerders, dus werd dit gebied opgedeeld in vier nagenoeg gelijke stukken, die in lange smalle repen van 250 meter breed in noord-zuidrichting lagen.

Molen “Hoop doet leven” – uit 1867 – Geraniumstraat 8 – Made

(Foto: Kees Wittenbols – juni 2007)

Op de kaart van het Made van nu: aan de oostzijde de Prinsenpolderstraat, 250 meter naar het westen de Dahliastraat, dan alweer 250 meter westelijk de Geraniumstraat, 250 meter verder de Oude Kerkstraat en na de laatste 250 meter de Watertorenstraat-Zanddijk. Elk perceel was ongeveer 50 hectare grond. Vier delen, dus was de naam Vierendeel geboren. Het eerste vierendeel tussen de Prinsenpolderstraat en de Dahliastraat werd eigendom van de welvarende familie Van den Wijngaerde in Breda, het deel tussen de Dahliastraat en de Geraniumstraat was eigendom van de stad Breda, het derde vierendeel tussen de Geraniumstraat en de Oude Kerkstraat behoorde tot de vrijheid Oosterhout en het laatste vierendeel tussen de Oude Kerkstraat en de Watertorenstraat-Zanddijk was van de stad Steenbergen.

Voormalig Raadhuis – Nieuwstraat – Made

(Foto: Kees Wittenbols – juni 2007)

Wat die van Steenbergen daar ten noorden van Made deden? Brandstof winnen. In de veertiende eeuw waren de bewoners van Steenbergen in heel West-Brabant actief betrokken bij de ‘moernering,’ het winnen van turf. De nederzetting die lag op het vierendeel van Breda werd in de volksmond al gauw Klein Breda genoemd. Ook Madese namen als Vierendeel (Medisch Centrum), Vierendeelstraat, zorgcentrum De Wijngaerd en de Wijngaardstraat berusten op deze zes eeuwen oude onroerendgoedtransactie. Ook werd een klein gedeelte op het grondgebied van de Vierendeel van Oosterhout en Steenbergen “Oude Kerk” genoemd, omdat daar tot 1795 de rooms-katholieke schuurkerk heeft gestaan. Klein Breda bestaat nog steeds, het is een verzameling van tien huizen aan de Dahliastraat, net voor de oude spoorlijn. Met medewerking van de heemkundekring Made & Drimmelen.

Zie ook:

Made in beeld

Drimmelen in beeld

Lees ook:

De plaatsnaam Breda, niét alleen in Nederland!

Dit artikel kunt u ook lezen op de website van: www.webscene.nl (blogs)

24 december 2008

Home