Lillo in beeld

Lillo - Fort

(Foto: 27 augustus 2013)

Fort Lillo is een fort en een kleine woonkern aan de rechteroever van de Schelde in Lillo, volledig omgeven door de haven van Antwerpen.

Het was vroeger een deel van het nu verdwenen dorp Lillo, vandaar dat ook de naam Lillo-Fort gebruikelijk is.

Lillo hoort sinds de decentralisatie van 2000 bij het district Berendrecht-Zandvliet-Lillo van de gemeente Antwerpen.

Geschiedenis:

Lillo-Fort heeft in het verleden een belangrijke militaire rol gespeeld.

Het Fort van Lillo (een schans destijds) werd in 1578 op instigatie van prins Willem van Oranje gebouwd door Antwerpenaren

teneinde de stad beter te kunnen beschermen tegen een te verwachten Spaanse aanval.

Antwerpen behoorde toen tot de opstandige steden in de Nederlanden.

De stad was een bolwerk van de Reformatie en had zich ontwikkeld tot een grote wereldhaven.

In 1584 zag een Spaanse troepenmacht onder leiding van Van Mansfeldt en Mondragon geen kans om het fort te veroveren.

Na de val van Antwerpen op 15 augustus 1585 bleef het fort, samen met het fort Liefkenshoek op de linkeroever van de Schelde,

in handen van de opstandelingen in de Noordelijke Nederlanden.

In de loop der geschiedenis onderging dit bolwerk nog vele veranderingen zoals in 1609 op basis van een bestek van David van Orliens.

Bij de Vrede van Münster in 1648 werd het fort als vesting van de Republiek der Verenigde Nederlanden erkend.

Samen met het fort Liefkenshoek speelde Lillo een cruciale rol in de beheersing van het scheepvaartverkeer van en naar Antwerpen.

Vanuit beide forten werd een fiscale barrière in de Schelde in stand gehouden, die nadelig was voor de handelspositie van Antwerpen.

De groei van de haven van Amsterdam tijdens de Gouden Eeuw is mede daaraan te danken.

Tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog in 1747 werd het fort door de Fransen voor een jaar op de Republiek veroverd.

Bij de vrede van Aken (1748) werd Lillo weer aan de Republiek toegewezen, die het in februari 1786 aan de Oostenrijkse Nederlanden afstond

als uitvloeisel van het verdrag van Fontainebleau uit 1785.

In 1794 ging het weer over naar de Fransen, die het ingrijpend verbouwden.

Na de Belgische Revolutie van 1830 bleven de forten Liefkenshoek en Lillo tot 1839 in handen van het Koninkrijk der Nederlanden.

In 1894 werd Lillo als vestingwerk buiten gebruik gesteld en in 1981 is het als beschermd monument aangewezen.

In de jaren 1903-1906 is het fort verminkt, toen het Hoofdbolwerk werd gesloopt en een belangrijk deel van de vestinggracht aan de Scheldezijde,

gelijktijdig met de aanleg van een haventje bij het fort, werd gedempt.

In de periode 1585-1786 verbleven er doorgaans ca. 200 burgers in het fort. In 1830 waren er 34 burgerhuizen met 128 inwoners.

Lillo-Fort: getijdehaventje.

Lillo-Fort is het enige overblijvende deel van het dorp Lillo, dat oorspronkelijk ook Lillo-Kruisweg en Oud-Lillo omvatte.

Het dorp werd in 1958 bij de stad Antwerpen gevoegd en volledig onteigend voor de havenuitbreiding.

Op Lillo-Fort na is het helemaal verdwenen.

In 1958 werden Berendrecht, Zandvliet en Lillo bij Antwerpen gevoegd en werd het polderlandschap grotendeels onteigend voor de havenuitbreiding.

Sinds de decentralisatie van 2000 gaan deze drie oude gemeenten samen als het district Berendrecht-Zandvliet-Lillo of Bezali door het leven.

Bezienswaardigheden:

Lillo trekt vooral in de zomermaanden veel dagjestoeristen aan.

Naast de wallen van het fort is vooral de St.-Benedictuskerk opmerkelijk: het gebouw is aan het einde van de 19e eeuw in neogotische stijl opgetrokken,

maar de kleine toren heeft een neoclassicistisch fronton als bekroning.

Er zijn beelden en meubilair in ondergebracht van enkele afgebroken kerken in de polder (o.a. van de St.-Benedictuskerk van Lillo-Kruisweg).

Op de plaats van de kerk stond vroeger een gereformeerde kerk.

De kazerne uit de napoleontische periode is in 2005 omgebouwd tot appartementen.

Het voormalige gemeentehuis werd door ingenieur Wim Goossens gerestaureerd en omgedoopt tot Landshuis,

een exclusief pand waar regelmatig exposities en culturele evenementen plaatsvinden.

Het Gemeentehuis grenst aan het Commandeurshuis en het Poldermuseum.

Lillo heeft een getijhaventje.

In het killetje van Lillo, het haventje, liggen verscheidene jachten en boten, die met laag water droog vallen.

Tegenwoordig is er ook een ruilbibliotheek van de Stichting Hendrik Conscience annex kunstgalerij.

Aan weerszijden van Lillo bevinden zich twee buitendijkse natuurgebieden.

Aan de noordzijde bevindt zich het Galgeschoor, een 46 ha groot brakwaterschor, waar geregeld geleide natuurwandelingen worden georganiseerd.

Aan de oostelijke kant bevindt zich de in 2012 in het kader van het natuurherstel in de Zeeschelde, afgegraven Potpolder van om en bij de 10 ha.

Dit gebied kan vrij bezocht worden langs het wandelpad op de ringdijk.

Midden in het gebied ligt een vogelkijkeiland.

Trivia:

In (Zeeuws-) Vlaanderen kent men het gezegde “van Lillo komen,” wat zoveel betekent als “je dom houden.”

De verklaring van dit gezegde is onduidelijk.

Volgens een overlevering vindt dit gezegde zijn oorsprong in het (ontkennende) gedrag van de inwoners van Fort Lillo

na een aan hen toegeschreven roofoverval op een boerderij te Waarde (Zuid-Beveland).

Goed denkbaar is, dat de bewoners van Lillo vroeger als dom werden beschouwd,

omdat ze vanwege de geïsoleerde ligging van het fort slecht op de hoogte waren van allerlei maatschappelijke ontwikkelingen.

Vele kinderen zullen in Lillo een déja vû-gevoel krijgen: Lillo vormt namelijk het decor voor de Studio 100 serie Mega Mindy.

Lillo staat in de lijst van de 50 mooiste dorpen van Vlaanderen.

Blokhuis

Eetcafé De Lindelo (1) – Tolhuisstraat 6

Eetcafé De Lindelo (2) – Tolhuisstraat 6

Restaurant Scaldis – Tolhuisstraat 8

Tolhuisstraat

Douanecentrum – Tolhuisstraat

Poldermuseum – Tolhuisstraat 14

www.poldermuseum-lillo.be

Cafe ’t Pleintje – Havenmarkt 1

Benedictuskerk (1) – Havenmarkt 6

http://www.kerkeninvlaanderen.be/pages/kerk_01175.htm

Benedictuskerk (2) – Havenmarkt 6

Benedictuskerk (3) – Havenmarkt 6

Omwentelingsstraat

Het Landshuis (voormalig gemeentehuis) – Havenmarkt 3

Huize Den Prins van Oranje (voormalige officierswoning) – Havenmarkt

Oorlogsmonument – Havenmarkt

Voormalig kruitmagazijn (1) (met pissijntje)

Voormalig kruitmagazijn (2)

Voormalig kruitmagazijn (3)

Restaurant Het Landshuis

www.hetlandshuis.be

Kazerne (1)

Kazerne (2)

Kazerne (3)

Kazerne (4)

Kazerne (5)

Café ’t Lauwke van ’t Licht – Stroomstraat 3-4

Zicht op de Schelde (richting noord-west)

Zicht op de Schelde (richting west)

Zicht op de Schelde (richting zuid-west)

Oude schuur

Voormalige officierswoningen (1) – Kazerneplein

Pad tussen de kerk en kruitmagazijn

Voormalige officierswoningen (2) – Kazerneplein

Gracht (1)

Gracht (2)

Doorgang – Vestingstraat

Vestingstraat

Parkeerplaats in het dorp

Poldermuseum – Tolhuisstraat 14

Ruilbibliotheek Stichting Hendrik Conscience – Tolhuisstraat 15

Fotogalerie Vernimmen – Tolhuisstraat 13

Bed & Breakfast - In de 7 Saeligheeden – Tolhuisstraat 19

http://www.agoda.com/nl-nl/b-and-b-in-de-7-saeligheeden/hotel/lillo-be.html

Tolhuisstraat 21

Galerie Sloeberke – Omwentelingsstraat 4

Havenmarkt

Poldermuseum – Tolhuisstraat 14

Oud Douanehuis

Oud Douanehuis – achterzijde

Zicht op de Schelde (richting noord-west)

Zicht op de Schelde (richting west)

Zicht op de Schelde (richting zuid-west)

Haven Lillo (1)

Haven Lillo (2)

Getijhaven van Lillo (op deze foto zonder water)

Toegangspoort

Pier – Haven Lillo (aan de overkant ligt Fort Liefkenshoek)

Veerbootsteiger

Havencentrum Lillo – Scheldelaan 444

www.havencentrum.be

Molen De Eenhoorn (1735) (1) – Scheldelaan

http://www.molenechos.org/molen.php?AdvSearch=50

Molen De Eenhoorn (1735) (2) – Scheldelaan

Scheldelaan bij Lillo

Spoorbrug Hessenatie over de Scheldelaan

Vesta Terminal Anwerp N.V. – Scheldelaan 470

Oiltanking Stolthaven Antwerp N.V. – Scheldelaan 450

Mijn indruk van Lillo: Lillo vind ik een echte oase tussen al dat ‘fabrieksgeweld.’ Uiteraard was het me bekend dat het fort - met de daarin bestaande bebouwing - als enige bewaard is gebleven bij de aanleg van het grote Antwerpse haven- (industrie) -gebied. Lillo behoort tot een van de mooiste plaatsjes van Vlaanderen las ik en dat vind ik zeer terecht. Ik heb ook begrepen dat er in de loop der tijd wat veranderingen hebben plaatsgevonden, maar dat maakte voor mij niks uit, immers, ik kwam er voor het eerst. Het is heel aangenaam om een wandeling te maken door het dorpje en er is veel groen aanwezig en je merkt praktisch niks van al die industrie. De geur van de bomen, struiken en planten voert de boventoon in het dorpje. Ik kan een ieder aanraden daar eens een kijkje te gaan nemen. Horeca is er voldoende en het is goed te bereiken via de Frans Tijsmanstunnel of de Lillobrug. En vanaf de andere kant via Zandvliet over de Scheldelaan. U passeert dan ook nog eens het indrukwekkende sluizencomplex.

Voor artikelen over Lillo

Klik hierop

Kees Wittenbols.

27 augustus 2013

Home