Standdaarbuiten in beeld

 

 

IMG_3599

 

Standdaarbuiten

(Foto: 3 mei 2013)

 

 

De plaats Standdaarbuiten (gemeente Moerdijk) bestaat sinds 1529.

 

Standdaarbuiten en het nabijgelegen Noordhoek zijn agrarische kerkdorpen, waar vlas een belangrijke bestaansbron was.

De rivieren de Mark en de Dintel kruisen elkaar in dit dorp.

 

 

 

 

dorpspomp

 

Dorpspomp op de Markt

 

 

 

Etymologie:

 

Er zijn twee verklaringen voor de herkomst van de naam Standdaarbuiten.

De eerste zoekt het bij de St. Elisabethsvloed in 1421,

toen zich ten noorden van het land van Gastel en Barlebosch buitendijks nieuw land in het water begon af te tekenen.

Dit nieuwe land, een grote zandbank, werd aangeduid als 't sant er buyten of 't sant daer buyten.

Op oude kaarten uit de tweede helft van de 15e eeuw werd deze zandbank reeds beschreven als het Stantderbuyten.

 

De tweede verklaring is dat een baken voor de scheepvaart een standaert werd genoemd.

Op de zandbank zou een paal hebben gestaan, die werd aangeduid als een Standaert-buyten.

 

 

 

 

johannes de doper

 

Kerk Johannes de Doper – Markt

http://reliwiki.nl/index.php?title=Standdaarbuiten,_Markt_25_-_Johannes_de_Doper

 

 

 

 

willemstad-4 026

 

Hoofdingang van de kerk

(Foto: 17 augustus 2009)

 

 

 

Carnaval:

 

Een jaarlijks terugkerend evenement in Standdaarbuiten is de carnavalsoptocht op zaterdagavond,

waar een verlichte stoet van kleine en grote praalwagens het middelpunt vormt.

 

Zwammegat, de carnavalsnaam van Standdaarbuiten, vindt zijn oorsprong in de champignonteelt

die na de verdwijning van de vlasteelt ontstond in de oude vlasserijwerkplaatsen.

 

 

 

 

stadhuis

 

Voormalig Gemeentehuis – Markt

 

 

 

willemstad-4 027

 

Idem

(Foto: 17 augustus 2009)

 

 

 

Het ontstaan van het dorp van Standdaarbuiten:

 

Na de St. Elisabethvloed in 1421 begon zich ten noorden van het land van Gastel en Barlebosch,

toen reeds Oudenbosch genaamd en de St. Maartenpolder, in het waterrijke gebied nieuw land af te tekenen.

Dit nieuwe land, een grote zandbank, werd aangeduid als  't sant er buyten of  't sant daer buyten.

Op oude kaarten uit de tweede helft van de vijftiende eeuw werd deze zandbank reeds beschreven als het Stantderbuyten.

 

Op deze zandbank zou een paal als baken voor de scheepvaart hebben gestaan,

die werd aangeduid als een Standaert-buyten, wat de aanleiding is geweest voor de bepaling van de naam Standdaarbuiten.

Na 1462 werd het eiland onveranderd 't gors van Stantderbuyten genoemd en het bracht toen reeds inkomsten op,

voornamelijk uit veeteelt door grasland.

 

 

 

 

zicht op markt

 

Zicht op de Markt (1)

 

 

 

 

willemstad-4 024

 

Zicht op de Markt (2)

(Foto: 17 augustus 2009)

 

 

 

 

kapel

 

Hervormde Kerk aan de Havenstraat 7

http://reliwiki.nl/index.php?title=Standdaarbuiten,_Havenstraat_7_-_Ned._Herv._Kerk

 

 

 

 

huis naast kapel

 

Pastorie naast Hervormde Kerk – Havenstraat

 

 

 

 

IMG_3603

 

Hervormde kerk en pastorie – Havenstraat

(Foto: 3 mei 2013)

 

 

 

Op 4 november 1523 viel het definitieve besluit het gors van Stantderbuyten van een bedijking te voorzien, teneinde dit land veilig te stellen tegen overstromingen. Nadat de gronden van de nieuwe polder van het land van Stantdaerbuyten, kort na 1526 in pacht waren uitgegeven,

werden op 27 januari 1528 voorbereidingen getroffen voor de vorming van een dorp in de nieuwe polder.

In overeenstemming met de pachters van het land had de Heer van Bergen reeds bepaald,

dat de kom van het nieuwe dorp zou worden ontworpen, omtrent syne huyse aldaer staende.

Met dit huis werd bedoeld het herenhuis, dat in opdracht van de Heer van Bergen was gebouwd op de dijk in de meest zuidelijke hoek van de polder.

Op de kelderfundamenten is in latere jaren het woonhuis van de Familie Sweere aan de Hoogstraat gebouwd.

 

 

 

 

hof van holland

 

Café Hof van Holland – Hoogstraat 2

 

 

 

 

zicht in hoogstraat

 

Zicht in de Hoogstraat (1)

 

 

 

Recht tegenover de dijk van het veer van de Nieuwenbosch werd een brede straat afgepaald die Dorpsstraat zou heten

en waar aan het noord-westeinde ervan een plaats voor een kerkhof en een toekomstige kerk werd gecreëerd.

Een jaar later, op 27 januari 1529, werd een reglement voor het land en dorp van Stantdaerbuyten opgesteld.

Daarin werd bepaald dat Adriaen Jansz. dijkgraaf/penningmeester zal blijven van het land van Stantdaerbuyten.

De Schout Frans van Liedekercke, vertegenwoordiger van de Heer van Bergen, vormde samen met vijf toegewezen Schepenen de Schepenbank,

het eerste dorpspolder-bestuur van het land van Stantdaerbuyten.

 

 

 

 

molen-1

 

Molen Persephone (1) – Molenstraat

http://www.cultuurmoerdijk.nl/kunst-en-cultuur-route/18-molen-persephone/  

 

 

 

 

molen-2

 

Molen Persephone (2) – Molenstraat

 

 

 

 

willemstad-6 044

 

Gevelsteen op de molen

(Foto: 28 juni 2010)

 

 

Aan deze Schepenbank werd de plaatselijke rechtspraak toevertrouwd.

Buitengewoon aan deze rechtspraak van de Schepenbank was, dat bij criminele vonnissen de uitspraak van de Schepenbank bindend was.

Alleen bij civiele vonnissen was hoger beroep mogelijk bij het Leenhof van het Markiezaat van Bergen op Zoom

en later, in 1591, bij de Raad van Leenhof voor Brabant te 's-Gravenhage.

In de loop van de zestiende eeuw, werd de Schepenbank van Standdaarbuiten uitgebreid tot zeven Schepenen

en werden ook nog drie gekozen gemeentemannen toegevoegd,

welke laatsten zich speciaal met de dorpsaangelegenheden bezig hielden.

 

 

 

 

willemstad-4 038

 

Zicht in de Molenstraat (1)

(Foto: 17 augustus 2009)

 

 

 

 

oude tonge 023

 

Molen Persephone (3) Gerestaureerd – Molenstraat

(Foto: 11 april 2011)

 

 

 

willemstad-4 041

 

Zicht in de Molenstraat (2)

(Foto: 17 augustus 2009)

 

 

 

 

pand in Hoogstraat

 

Pand aan de Hoogstraat 27

 

 

 

 

willemstad-4 034

 

Idem

(Foto: 17 augustus 2009)

 

 

 

In het reglement van 27 januari 1529 werd tevens bepaald de bouw van een graanmolen, welke een rosmolen zou zijn.

Ook werd bepaald, dat op alle bier in de lande van Stantdaerbuyten gedronken "boomgheld" moest worden betaald,

als vooraf op dat bier in het Markiezaat nog geen boomgheld was betaald.

Er werd een veertarief bepaald voor het dwarsveer op de Nieuwenbosch, voor de gaande en de komende man, alsmede voor het over te varen vee.

Het was aan de inwoners van het land van Stantdaerbuyten toegestaan een eigen schuit, voor de oversteek van de rivier, te hebben.

Daar moest echter een geringe vergoeding tegenover staan.

 

 

 

 

molenstraat 9

 

Molenstraat 9

 

 

 

 

zicht in Hoogstraat-2

 

Zicht in de Hoogstraat (2)

 

 

 

 

willemstad-4 036

 

Zicht in de Hoogstraat (3)

 

 

 

 

willemstad-4 032

 

Trapje aan de Hoogstraat

(Foto: 17 augustus 2009)

 

 

 

Mocht men iemand "vreemds" overvaren, dan was een extra tarief bepaald, waarvan tweederde ten profijte van de Heer en eenderde ten profijte van de veerman.

De dorpskom werd in 1533 met twee gemeten uitgebreid voor een nieuwe straat naar de kerk,

die sinds mensenheugenis Achterstraat zou heten en tegenwoordig met St. Janstraat wordt aangeduid.

Het nieuwe dorp zou worden genoemd naar het gors, dat vanaf 1461 steeds werd vermeld als het gors van Stantdaerbuyten.

 

 

 

 

molenstraat 4

 

Molenstraat 4

 

 

 

 

de blomhof

 

Verzorgingshuis De Blomhof

 

 

 

Het dorp heeft een bewogen geschiedenis achter de rug:

in en na 1572 plunderden en brandschatten de Watergeuzen het gebied,

in 1760 brandde zo goed als het gehele dorp af en tijdens de bevrijding in de Tweede Wereldoorlog werden zowel

Standdaarbuiten als Noordhoek vrijwel geheel verwoest.

Echter de gemeente kwam er altijd weer bovenop.

 

 

 

 

jachthaven

 

Jachthaven (met de veel besproken schoorsteen – zie rechts)

 

 

 

 

cafe kerkzicht

 

Café Kerkzicht

 

 

 

Tot het midden van de jaren vijftig van de vorige eeuw was Standdaarbuiten een centrum voor de vlasteelt.

 

Eerste bestaansgrond was en is de landbouw en veeteelt en daaraan gerelateerde ambachtelijkheid.

Vanaf de tweede helft van de 19e eeuw vonden veel mensen werk in de suikerindustrie.

Dit duurde tot ongeveer 1920.

Toen nam de vlasteelt het over tot ongeveer 1950.

Standdaarbuiten was hiervoor het Brabantse centrum.

Daarna gingen veel mensen over op de champignonteelt.

Ook hierin werd Standdaarbuiten het belangrijkste gebied voor West-Brabant.

 

 

 

 

KBN Vastgoed

 

Voormalig suikerdepot

 

 

 

 

dr

 

Zicht in Dr. Poelsstraat

 

 

 

Oorlog:

 

Tijdens de oorlog heeft Standdaarbuiten het zwaar te verduren gehad.

Op maandagavond 30 oktober 1944 was er een explosie te horen rond de klok van 18.00 uur.

De Duitse militairen hadden de brug laten springen.

Die nacht was het vrij rustig, maar de volgende dag was het raak.

Boven Standdaarbuiten waren er enige verkenningsvliegtuigen te zien.

Op woensdag 1 november nam het schieten in hevigheid toe.

Deze dag kregen de kerktoren en de molen het zwaar te verduren.

Een ieder zocht naar een schuilplaats.

Er was weinig contact meer tussen de mensen onderling en de dagen daarna werd het schieten steeds intensiever.

In eerste instantie vluchtte de bevolking weg, maar later probeerde een ieder de draad weer op te pakken.

Men startte met de wederopbouw van Standdaarbuiten.

(Wikipedia).

 

 

 

 

hoogstraat 27

 

Havenstraat 11

 

 

 

 

de standaard

 

Gemeenschapshuis De Standaard

 

 

 

 

timberwolfstraat

 

Zicht in de Timberwolfstraat

 

 

 

 

dijkje te standaarbuiten

 

Dijkje – Standdaarbuiten

Ingezonden door: Sien Laros

 

 

 

 

willemstad-4 023

 

Peuterspeelzaal ’t Belhameltje – Timberwolfstraat 1

(Foto: 17 augustus 2009)

 

 

 

 

willemstad-4 028

 

R.K. Basisschool Sint Antonius – Sint Janstraat 7

(Foto: 17 augustus 2009)

 

 

 

 

willemstad-4 037

 

Hoogstraat 8

(Foto: 17 augustus 2009)

 

 

 

 

willemstad-4 042

 

Markt 20

(Foto: 17 augustus 2009)

 

 

 

 

Aanvullende foto’s:

 

28 juni 2010

 

 

 

 

willemstad-6 040

 

Brandweerkazerne aan de Molendijk

 

 

 

 

willemstad-6 042

 

Oude loods in de Molenstraat

 

 

 

 

willemstad-6 046

 

Veerstraat 6

 

 

 

 

willemstad-6 048

 

Veerstraat 3

 

 

 

 

willemstad-6 049

 

Veerstraat 5

 

 

 

 

IMG_3601

 

Veerstraat 5 (pand staat leeg)

(Foto: 3 mei 2013)

 

 

 

 

IMG_3602

 

Idem

(Foto: 3 mei 2013)

 

 

 

 

willemstad-6 051

 

Veerstraat 8

 

 

 

 

willemstad-6 053

 

Bedrijf aan het eind van de Veerstraat

 

 

 

 

willemstad-6 054

 

Gevelsteen bedrijf Veerstraat

 

 

 

 

willemstad-6 066

 

Zicht in de Veerstraat

 

 

 

 

willemstad-6 056

 

Jachthaven Leeman – Veerstraat 22

 

 

 

 

willemstad-6 057

 

Veerstraat 9A

 

 

 

 

willemstad-6 061

 

Havenstraat 11

 

 

 

 

willemstad-6 065

 

Zicht op de Hervormde Kerk en pastorie aan de Havenstraat

 

 

 

 

willemstad-6 062

 

Zicht in de Havenstraat

 

 

 

 

willemstad-6 067

 

Veriplast Holland B.V. – Veerstraat 24

 

 

 

 

willemstad-6 068

 

Oude Kerkstraat 37

 

 

 

 

willemstad-6 069

 

Oude Kerkstraat 59 en 61

 

 

 

 

willemstad-6 038

 

Molendijk 7

 

 

 

 

willemstad-6 039

 

Idem

 

 

 

 

willemstad-6 033

 

Zicht in de Molendijk

 

 

 

 

willemstad-6 034

 

Molendijk 15

 

 

 

 

Aanvullende foto’s:

 

7 juli 2010

 

 

 

 

oudenbosch-7 009

 

De Pannenhoeve – Langeweg Zuid

 

 

 

 

oudenbosch-7 006

 

Idem

 

 

 

 

oudenbosch-7 011

 

Schuur (1) – Pannenhoeve

 

 

 

 

oudenbosch-7 012 

 

Schuur (2) – Pannenhoeve

 

 

 

 

Aanvullende foto’s:

 

31 oktober 2011

 

 

 

 

zuid beijerland en breda 069

 

RKVV SVC – Standdaarbuiten – Dokter Poelsstraat 4

 

 

 

 

 

zuid beijerland en breda 071

 

Woningen aan de Oudendijk (links het Mariakapelletje)

 

 

 

 

IMG_4227

 

Mariakapelletje aan de Oudendijk

(Foto: 5 juni 2013)

 

 

 

 

zuid beijerland en breda 079

 

Zicht in de Oudendijk (1)

 

 

 

 

IMG_4226

 

Zicht in de Oudendijk (2)

(Foto: 5 juni 2013)

 

 

 

Aanvullende foto’s:

 

3 mei 2013

 

 

 

 

IMG_3589

 

Voormalig stoomwatergemaal De Eersteling – Molendijk 26

 

 

 

 

IMG_3590

 

Publicatiebord bij het stoomwatergemaal

 

 

 

 

IMG_3592

 

Zicht op stoomwatergemaal De Eersteling – Molendijk 26 – Standdaarbuiten

 

 

 

 

IMG_3593

 

Idem

 

 

 

 

IMG_3596

 

Molendijk 7 (1)

 

 

 

 

IMG_3597

 

Molendijk 7 (2)

 

 

 

 

IMG_3600

 

’t Sandt – Timberwolfstraat 5A

 

 

 

 

IMG_3608

 

Viaduct Sluissedijk

 

 

 

 

IMG_3609

 

Keenesluis (1) – Barlaaksesedijk (noordkant)

 

 

 

 

IMG_3612

 

Keenesluis (2) – Barlaaksedijk (noordkant)

 

 

 

 

IMG_3610

 

Keenesluis (3) – Barlaaksedijk (zuidkant)

 

 

 

 

Aanvullende foto’s:

 

30 juni 2015

 

 

 

 

IMG_7997

 

Mark (1)

 

 

 

 

IMG_8000

 

Mark (2)

 

 

 

 

IMG_7998

 

Holcim Prefab Wanden B.V. – Oudlandsedijk 12

 

 

 

 

IMG_8002

 

Sulzer Pumps (Benelux) B.V. – Molenstraat 32

 

 

 

 

IMG_8004

 

Huize De Blaak – Barlaaksedijk 4

 

 

 

 

IMG_8005

 

Oude Appelaarsedijk 6 – Fijnaart

 

 

 

 

 

Viaduct Kreek – Markweg

(Foto: 2 september 2015)

 

 

 

 

Mijn indruk van Standdaarbuiten: Standdaarbuiten vind ik een alleraardigst dorpje. Het eerste wat mij opviel was de rust. Een enkele auto zie je wel rijden, maar dat is het dan ook. Ik ben mijn ronde begonnen vanuit de kerk van Johannes de Doper aan de Markt. Vlak daarnaast heb je het voormalige gemeentehuis en de Markt is gewoon een sfeervol gebied te noemen, althans dat straalt het zeker uit. Toen ik links de Molenstraat inkeek zag ik gelijk een oude molen staan, waarvan ik later begreep dat deze zwaar beschadigd is geweest tijdens bombardementen aan het eind van de Tweede Wereldoorlog in 1944. Standdaarbuiten heeft het flink te verduren gehad, want er stond toen nog maar weinig overeind. Doch zoveel jaren later is daar nauwelijks nog iets van terug te zien. Dat is maar goed ook. Ik ben ook nog even doorgelopen naar de jachthaven en kwam zo ook nog langs wat oude panden, waaronder een kerkje. Daarna heb ik mijn weg vervolgd door de Hoogstraat. Uiteindelijk kwam ik dan uit op een dijk, alwaar ik in het verleden vaak overheen fietste. Het was bekend terrein voor me. Als voetganger kun je de onderliggende straatjes bereiken via een trapje. Dit vind ik een heel aardige situatie en ben via zo’n trapje weer richting kerk gelopen. Zo had ik gelijk praktisch het oude gedeelte van Standdaarbuiten gehad. Mijn wandeling duurde toch nog wel zo’n 2 uur bij elkaar en het verveelde me geen moment. Houdt u van rust tijdens een wandeling door een bebouwde kom, dan kan ik u aanbevelen ook eens door Standdaarbuiten te gaan wandelen. Standdaarbuiten is ook het dorp alwaar een ex-collega (Henk Mol) vandaan komt. Op het bedrijf waar wij toen samen werkten – Joost G. Mak Rotterdam (1967) – werd Henk altijd genoemd: “De man uit Standdaarbuiten!” Ik weet nog goed te herinneren dat hij bij enige regelmaat zei: “Standdaarbuiten is mijn dorp. Ik ben er geboren, ik zal er altijd blijven wonen en ik zal er ook sterven.” Helaas is het laatste enkele jaren geleden dan ook gebeurd. Maar deze woorden zijn altijd in mijn geheugen blijven ‘hangen.’ Nu ik het dorp zo eens gezien heb, ben ik het met Henk helemaal eens: “een dorp waar je je thuis kunt voelen!”

 

 

 

Voor artikelen over Standdaarbuiten

Klik hierop

 

 

 

Kees Wittenbols.

 

April 2007

 

Home

 

stats count

 

 

 

 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
BREDA-EN-ALLES-DAAROMHEEN