Bron: http://www.bndestem.nl/regio/breda/6196941/Vier-eeuwen-brandweer-in-de-enclave.ece

Vier eeuwen brandweer in Baarle-Nassau

Op 3 mei 1801 stond herberg en logement De Swaen in Baarle-Nassau in lichter laaie.

 Alleen de zijgevels zijn nu nog origineel 17e-eeuws.

Loveren 19 – Baarle Nassau

(Foto: Kees Wittenbols – 18 maart 2010)

BAARLE-NASSAU - De eerste Europese brandweer staat in de startblokken en de enclavegemeenten Baarle-Nassau en Baarle-Hertog hebben met hun - dit jaar - fuserende korpsen de primeur. De vorming van dit eerste ‘internationale’ brandweerkorps was voor de Goirlese journalist Piet Kaashoek reden genoeg om in de vier eeuwen oude historie van de Baarlese brandweer te duiken. Zijn archivalische naspeuringen resulteerden in het - fotorijke – boek: “Brandweer over grenzen,” dat hij vanavond in de plaatselijke kazerne ten doop houdt. Het vrijwilligerskorps is daar bijeen om afscheid te nemen van zijn commandant, Jac Haagen. Per 1 januari als teamchef opgevolgd door Edwin van der Werf, neemt Haagen na 26 jaar - waarvan 18 jaar als commandant - afscheid van ‘de mannen.’ Hij krijgt daarbij het eerste exemplaar van Kaashoeks historische kroniek aangeboden.

De geschiedenis van de plaatselijke brandweer gaat terug tot 1607 en eindigt, althans in het boek, met de brand die op oudejaarsavond 2009 de gadget-winkel in de Kapelstraat verwoestte. Wat in de beschrijving van de tussenliggende eeuwen misschien wel het meeste opvalt, is de impliciete ‘waarheid’ dat er - afgezien van de zich steeds maar verder ontwikkelende technologie - niets nieuws onder de zon is. Anders gezegd, in grote lijnen blijft de geschiedenis zich in de actualiteit herhalen. Het treffendste voorbeeld daarvan is de hufterigheid waarmee vandalen in 1894 in Breda de werkzaamheden van de brandweer bemoeilijkten. De Bredase spuitgasten pleegden hun water uit de Haven op te pompen, maar dat systeem werd letterlijk door onbekenden lek gestoken. Vijf slangen sneden ze op meerdere plaatsen overlangs open, waardoor een groot deel van het bluswater de vuurhaard niet bereikte. Burgemeester Eduard Guljé loofde een beloning van vijftig gulden uit, om de identiteit van de onverlaten te achterhalen. Of die premie ook werkelijk tot aanhoudingen heeft geleid, vermeldt het boek overigens niet. Uit de door Kaashoek aan de (Bossche) politiearchieven ontleende affaire-Goordonk blijkt, dat ook brandfraude van alle tijden is.

In de nacht van 16 op 17 juli 1796 brandde de hoeve Goordonk (tussen Hoogbraak en Loveren) in vijf uur tijd met alle schuren en bijgebouwen tot de grond toe af. Na enkele weken kwam eigenaar J. van Vugt aangifte doen van brandstichting, waarbij hij tevens meldde dat hij waardepapieren én een gouden horloge miste. Van de brandstichting zou hij sporen aangetroffen hebben en verder suggereerde hij sporen van braak in het woongedeelte. Het Baarlese gemeentebestuur en de officier van Justitie kwamen na een uitvoerige briefwisseling tot de slotsom dat Van Vugt, “naar alle waarschijnlijkheid,” de kluit belazerd had. Hier ligt een dwarsverband met zowel Breda als Princenhage. Vijf jaar later fikte in Loveren namelijk de eeuwenoude herberg De Swaen af. Bovendien bibberde iedereen nog na van de huiveringwekkende afpersingspraktijken van Adriaan van Campen. De geboren Baarlenaar had met ruim tachtig brandbrieven de wijde omgeving zestien jaar getiranniseerd, voor hij in 1787 op het Bredase schavot stierf. Alles bij elkaar ontstond een soort collectieve brandneurose. Voor Baarle, oppert Kaashoek, was dat in 1803 reden voor de aanschaf van zijn eerste brandspuit. Het gemeentebestuur was op het idee gebracht door de Princenhagenaar Frans Strijbosch. De clevere koperslager had wel eerst met ‘n wervende brief zijn diensten aangeboden. “Brandweer over grenzen” - Vierhonderd jaar brandweerzorg in Baarle (1607- 2009) - Piet Kaashoek. Uitgave: Bureau Context (€ 19,95).

Zie ook:

Baarle-Nassau in beeld

www.upvideo.nl

www.divx.nl

www.VideoSnacks.nl

www.bredavandaag.nl

Reageren?: www.webscene.nl (blogs)

5 februari 2010

Home