Breda en alles daaromheen - Bunker aan het begin van de Polder Oudendijk

Willemsdorp in beeld

Willemsdorp

(Foto: 25 februari 2010)

Willemsdorp is een buurtschap in de gemeente Dordrecht, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Het ligt op de zuidoostelijke punt van het Eiland van Dordrecht en het bestaat slechts uit een café, een paar huizen en een camping. Willemsdorp heeft net als Tweede Tol zijn ontstaan aan de aanleg van de Rijksstraatweg te danken. Deze weg van Dordrecht naar het Hollands Diep hield hier op en men richtte hier in 1822 een veerpont naar Moerdijk in. Hier kwam voor de wachtenden een uitspanning, waaromheen een kleine nederzetting groeide. Men noemde deze naar koning Willem I (hoewel Napoleon ooit opdracht tot aanleg van de weg gegeven had).

Bij de opening van de A16 met bijbehorende verkeersbrug in 1938 werd het veer opgeheven. Enige jaren eerder was de spoorweghalte bij de brug al afgeschaft. Het rivierstrand bij het gehucht werd echter door veel Dordtenaren nog voor recreatie gebruikt. In 1963 kreeg de recreatiefunctie een nieuwe impuls toen er een camping, genaamd Bruggehof, werd aangelegd.

In de mobilisatietijd tussen augustus 1939 en mei 1940 had Willemsdorp een aanzienlijk Nederlands garnizoen dat zowel in bestaande gebouwen als in een barakkenkamp onderdak vond. Het garnizoen had tot taak de zware kazematten bij de Moerdijkbruggen te bemannen, het landhoofd en de zuidwest oever van het Hollands Diep te verdedigen alsmede het scheepvaartverkeer richting Kil te controleren. Op 10 mei 1940 - nadat enige bommen op Willemsdorp waren gevallen - landde een tweetal Duitse parachutisten compagnieën in de polders ten noordoosten van Willemsdorp. Jacob Keller kijkt ernaar vanuit Wieldrecht en beschrijft het volgende in zijn dagboek: “Wij gingen alle naar buiten en zagen een schouwspel om nooit te vergeten. ‘t Leek of er wel honderd vliegtuigen in ‘t zuiden aan de lucht waren en daar zagen we de witte valschermen, door de ochtendzon beschenen gelijk groote paddestoelen naar beneden komen.” De parachutisten, in getal meer dan de helft zwakker dan de Nederlandse verdedigers, versloegen in enkele uren tijd het gehele Nederlandse garnizoen. Dat garnizoen was dan ook ingesteld op een verdediging vanuit de waterzijde. Tegenover een vijand die in de rug landde bleek het zeer kwetsbaar. Nadien werden Nederlandse krijgsgevangenen in het barakkenkamp opgesloten en door de Duitsers bewaakt. Doordat Willemsdorp regelmatig onder Nederlands artillerievuur uit de Hoekse Waard kwam te liggen, vielen er meer slachtoffers onder Nederlandse krijgsgevangenen dan hun Duitse bewakers. In het dorp werden talloze huizen vernield of zwaar beschadigd.

(Tekst: Wikipedia)

Moerdijkbrug

Zicht op Recreatiecentrum Bruggehof B.V.

willemsdorp 022

Rijksstraatweg 195

Idem

(Foto: 5 juni 2015)

willemsdorp 024

Café De Sloep – Rijksstraatweg 160

Idem

(Foto: 5 juni 2015)

willemsdorp 025

Zicht in de Rijksstraatweg (Richting jachthaven)

Idem

(Foto: 5 juni 2015)

willemsdorp 026

Zicht in de Rijksstraatweg – nabij het oorlogsmonument

willemsdorp 027

Bunker aan de Beerpolderweg

Idem

(Foto: 5 juni 2015)

willemsdorp 031

Bunker aan het begin van de Polder Oudendijk

Zicht in de Polder Oudendijk

Oude aanhanger aan de Polder Oudendijk

Polder Oudendijk – halverwege

Bebouwing aan de Polder Oudendijk

Bunker aan de Polder Oudendijk

Zicht in de Polder Oudendijk – achteraan

Bebouwing aan de Polder Oudendijk – met opslag van allerlei oude voertuigen

Bunker bezijden de Polder Oudendijk

Oude (vervallen) aanlegsteiger aan het Zuid-Maartensgat

Bunker aan het eind van de Beerpolderweg

Idem

(Foto: 5 juni 2015)

Idem

(Foto: 29 oktober 2010)

Idem, zie de stalen deur

(Foto: 29 oktober 2010)

Schietbunker (Tobruk) naast bunker (zie hierboven)

Idem

(Foto: 5 juni 2015)

Zicht in Rijksstraatweg (richting Dordrecht)

Fa. Kaijen – Rijksstraatweg 138

Rijksstraatweg 126

Oorlogsmonument – Rijksstraatweg

Rijksstraatweg 168 en 170

Zicht in de Rijksstraatweg (richting jachthaven)

Bunker halverwege de Rijksstraatweg

(Foto: 29 oktober 2010)

Jachthaven (W.S.V. De Kil) – eind Rijksstraatweg

Bunker langs de jachthaven

(Foto: 29 oktober 2010)

Idem, de ingang

(Foto: 29 oktober 2010)

Zicht op de jachthaven vanuit de bunker

(Foto: 29 oktober 2010)

Zicht op het appartementencomplex bij de jachthaven

(Foto: 29 oktober 2010)

Monument Moerdijkbrug

(Foto: 11 oktober 2010)

Bord tegen het monument

Mijn indruk van Willemsdorp: Een tijdje geleden ontving ik per mail een foto met daarop 2 Duitse militairen die staan te praten voor 2 zwaar beschadigde woningen. Een van hun is een motorordonnans. Op de foto staat ook een soortement van kar, die veel weg heeft van een kermiswagen. De fotograaf wist te vertellen dat de foto omstreeks mei 1940 was genomen en zeer waarschijnlijk in Willemsdorp gemaakt. Maar kan dat niet voor de volle honderd procent bevestigen. Hij vroeg me of ik deze situatie thuis kon brengen. Maar helaas, de foto zegt me helemaal niets. Met deze foto ging ik op 25 februari 2010 richting Willemsdorp. In de jaren vijftig en zestig kwam ik daar met de fiets toch wel met enige regelmaat doorheen. Vanuit Breda – via de Moerdijkbrug – werd je geleid naar een tunneltje (onder de A16 door) en deze gaf dan aansluiting op de lange Rijksstraatweg die je dan regelrecht voerde naar Dordrecht. Deze weg was toen een klinkerweg, nu inmiddels asfalt. Het was al wel lang geleden dat ik daar was, maar kon toch nog wel bepaalde situaties herinneren. Vooral dat prachtige witte gebouw (voormalige kazerne uit 1938) aan deze Rijksstraatweg nummer 195, welke nu te koop staat. Aan de andere kant van de A16, net naast het spoor staat ook een groep huizen. Daar ik tussen 1960 en 2000 zowat dagelijks met de trein voorbij kwam viel me het altijd op waarom juist hier een aantal huizen bij elkaar stonden. Ik wist niet dat dit ook nog bij Willemsdorp behoorde. Uiteraard ben ik daar gaan kijken. Dat weggetje heet Polder Oudendijk en een stukje verder staan dan een aantal woningen in een groep bijeen. Het ziet er allemaal wat rommelig uit. Maar dat zag ik altijd al wel vanuit de trein. Het lijkt wel een verzamelingsplek van allerlei soorten oude voertuigen. Ik hoopte dat die kar (waar ik dus een foto van heb) daar tussen kon vinden. Jammer, maar helaas. Maar… misschien staat ie daar wel ergens in een loods. Dat kan ook nog wel. Doch, vermoedelijk zal deze wel gesloopt zijn.

De bewuste foto

In dit gedeelte van Willemsdorp kon ik geen vooroorlogse woning ontdekken. Zeer waarschijnlijk is op die plek alles platgegooid. Wel zijn er vele bunkers terug te vinden. Aan de andere kant – dus de Rijksstraatweg – staan nog wel diverse vooroorlogse woningen, waaronder nummer 195 en ook verder richting Dordrecht nog enkelen. De Rijksstraatweg eindigt bij de jachthaven, waarbij je links een groot aantal vakantiebungalows hebt staan en rechts heb je dan de Dordtse Kil. Aan het eind van deze Rijksstraatweg was dan vroeger de pont naar Noord-Brabant. Ook hier ontdekte ik nog 2 vooroorlogse woningen. De rest is mijns inziens ook hier volledig platgegooid tijdens de oorlogsjaren. Dus, er was niets te vinden wat met mijn meegenomen foto te maken heeft.

Rondom die Moerdijkbrug staan een flink aantal bunkers, waarbij de ene nog groter is dan de andere. Het lijkt mij verstandig deze te gaan benoemen als monument, want sommigen staan op instorten. Als u de moeite neemt om de verhalen en verslagen volgens onderstaande linken te lezen, zult u vast en zeker constateren dat dit hele gebied onderhavig was aan hevige gevechten. Alleen de bunkers doen daar nu nog zichtbaar aan herinneren, voor de rest valt er niets meer te ontdekken. Maar mogelijk liggen er nog veel onontplofte bommen verborgen, verspreid over het hele gebied.

Aanvullende foto’s:

11 oktober 2010